Hər kəsin düşə biləcəyi yeni telefon fırıldaqları

Əmək vasitələri

Əmək vasitələrinə aşağıdakılar daxildir: 1) insanların köməyi ilə əmək obyektlərində (dəzgahlar, dəzgahlar, alətlər və s.) fəaliyyət göstərən əmək alətləri; 2) əmək prosesinin ümumi maddi şəraiti (istehsal binaları və tikililəri, yollar, kanallar və s.). Əmək vasitələrinin inkişaf səviyyəsi - ən mühüm göstəricidir texniki tərəqqi, məhsuldar qüvvələrin və fəhlənin özünün inkişaf dərəcəsi.
Əmək vasitələri inkişaf etdikcə əməyin texniki təchizatı və onun məhsuldarlığı yüksəlir, istehsalda insanın rolu dəyişir, onun mexanikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması səviyyəsi yüksəlir.

IN müasir şərait elmi-texniki inqilab prinsipcə yeni əmək vasitələrinin (yeni nəsillərin elektron kompüterləri, fərdi kompüterlər, ədədi idarəetmə ilə dəzgahlar, robot sistemləri, fırlanan və fırlanan konveyer xətləri, emal mərkəzləri və s.) yüksək məhsuldarlığa malikdir.

Onlar istehsalın intensivləşdirilməsi və ən əlverişli əmək şəraitinin yaradılması üçün əsas rolunu oynayır (həmçinin bax: İstehsal vasitələri).

IN müasir cəmiyyətəşyalar və əmək vasitələri istehsalın mühüm tərkib hissəsidir. Və onsuz, bildiyiniz kimi, insanların gündəlik istifadə etdiyi və ya istehlak etdiyi hər hansı bir məhsul yaratmaq mümkün olmazdı.

Anlayışlar və təriflər

Əmək aləti insanla iş əşyası arasında mövcud olan, son məhsulun istehsalı və maddi nemətlər əldə etmək üçün zəruri olan bir şeydir. Sadə dillə desək, belə alətlər müxtəlif obyektlərlə (xammallarla) onların hazır məhsula çevrilməsi (emal edilməsi) üçün qarşılıqlı əlaqə yaratmağa imkan verir. Yəni, əmək vasitəsi insanın mövzuya müraciət etdiyi şeydir.

Ümumi mənada belə alətlərə hər hansı maddi əşyalar (alətlər, alətlər, ölçü alətləri), onsuz mümkün deyil hazır məhsul(kompüterlər, yeməklər, evlər və s.).

Əməyin obyekti insanın əməyinin yönəldiyi şeydir. Sonradan oxşar obyekt hazır məhsulun əsasına daxil edilir.

Əmək obyektlərinin növləri

Onlar adətən aşağıdakı qruplara bölünür:

• İstifadə olunan materiallar yüngül sənaye: pambıq, ipək, ağac, kətan, rezin, yun, dəri və s.
• Əlvan və qara ola bilən metallar. Birinci qrupa mis, alüminium və mis və ya bürünc kimi ərintilər daxildir. Qara metallar polad (struktur, alaşımlı) və çuqun (boz, ağ, elastik), 2% -dən çox karbon ehtiva edir.
• Neft məhsulları: dizel yanacağı, benzin, texniki sürtkü yağları. Sonunculara tez-tez maşın və mexanizmlərin qovşaqlarında aşınma və sürtünməni azaltmaq üçün istifadə olunan hər hansı maye, bərk və ya plastik maddələr daxildir.
• Qara metallurgiya materialları: ferroərintilər, dəmir filizləri, koks.
• İstifadə olunan xammal kağız istehsalı: tullantı kağızı, odun kütləsi, sellüloza (sulfat, sulfit və qeyri-taxta bitki ehtiyatlarından hazırlanmış).
• Tikinti materialları, öz növbəsində, təbii və süni bölünür. Birinci qrup xammala qeyri-üzvi (daş, qum) və üzvi əmək obyektləri (ağac, saman, qabıq və s.) aiddir. Təbii materiallardan qarışdırmaqla hazırlanmış hər şey süni hesab olunur. Məsələn, müxtəlif emulsiyalar və pastalar, boyalar, kərpiclər, sementlər və s.
• Meşə xammalı: ağaclar və taxta-şalban.
• Kimyəvi əmək obyektləri: soda, aseton, tozlar, turşular, müxtəlif boyalar, o cümlədən qida.
• Borular: polad, çuqun və qeyri-metal (keramika, şüşə, dəmir-beton, asbest-sement).
• Tel materialları (aparat).

Əmək vasitələrinin təsnifatı

Şərti olaraq, onlar aşağıdakılara bölünür:

1. Təbii olanlar təbii mənşəli və insanlar tərəfindən iqtisadi məqsədlər üçün istifadə olunur. Məsələn, torpaq və ya çaylar.
2. Texniki vasitələrəmək - bunlar insan tərəfindən süni şəkildə yaradılmış son məhsulun yaradılması üçün zəruri olan şeylərdir.

TO son nöqtə siyahıya daxildir:

• Manual.
• Avtomatik.
• Mexanik əmək vasitələri.

əl silahları

Bu cür əmək vasitələri yalnız insanın fiziki gücünü tətbiq etdikdən sonra istifadə olunan şeylərdir. Bunlara, məsələn, ağac və oxşar materiallarla işləmək üçün lazım olan dülgərlik alətləri daxildir. Bu iş dəzgahı, çisel, mişar, planer və s. ola bilər.

Bundan əlavə, manual qrupuna aid olan digər alətlər də var. Misal üçün, tikinti aləti(mala, kürək, çəkic, tornavida, spatula, toxucu), ölçü (kaliper, zond, kalibr) və yüklərin daşınması üçün qurğular (araba, təkər arabası, vedrə).

Bir qayda olaraq, əl alətləri demək olar ki, hər hansı bir peşədə istifadə olunur: dülgərdən cərraha qədər.

Mexanik əmək vasitələri

Bu qrupa işə salmaq üçün insanın fiziki gücünü tələb edən sürücü və ya mühərriki olan hər hansı cihaz və qurğular daxildir. Mexanik əmək vasitələrinə ən sadə nümunə nəqliyyatdır (avtomobillər, elektromobillər).

Həm də bu cür vasitələrə əl alətlərinin təkmilləşdirilmiş modelləri daxildir. Məsələn, jackhammer, elektrik yapboz və ya qazma kimi pnevmatik tikinti aləti.

Əl əməyində olduğu kimi, mexaniki əmək vasitələrindən də bir çox peşə sahibləri istifadə edirlər.

Avtomatlaşdırılmış silahlar

Bu qrupun əsas əmək vasitələrinə insanın fiziki gücünün tam və ya qismən istifadəsini tələb etməyən demək olar ki, hər hansı bir avadanlıq daxildir. Belə qurğular adətən seriyalı və ya istifadə olunur kütləvi istehsal, davamlılığı təmin etmək texnoloji proses. Bu cür avadanlıqların parlaq nümunəsi avtomatik bir xəttdir. Qurumdan asılı olaraq, belə ümumi mexanizmlər istehsal etməyə qadirdir müxtəlif məhsullar. Ancaq çox vaxt onlar malların qablaşdırılması və xammalın emalı üçün istifadə olunur.

Avtomatik xətlərin üstünlüyü ondan ibarətdir ki, onlarla işləmək üçün çoxlu işçi tələb olunmur. Bir və ya iki operator kifayətdir.

Bunlar insanın öz əməyinin obyektinə təsir göstərdiyi şeylər və ya əşyalar kompleksidir. Əmək vasitələri arasında aşağıdakıları ayırmaq lazımdır: birincisi, əmək alətləri və ya mexaniki əmək vasitələri (maşınlar, maşınlar, avadanlıqlar, alətlər); ikincisi, əmək obyektlərinin saxlanması üçün uyğunlaşdırılmış əmək vasitələri və hazır məhsullar; üçüncüsü, istehsal prosesinin maddi şəraitini yaradan əmək vasitələri (binalar, tikililər, kanallar, yollar və s.).
Əmək vasitələri və əmək obyektləri birlikdə istehsal vasitələrini təşkil edir. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, istehsal vasitələri yalnız ilə birlikdə həyat qabiliyyətli olur işçi qüvvəsi. Buna görə də istehsal vasitələri və bacarıq, bacarıq, təcrübəyə malik olan insanlar cəmiyyətin məhsuldar qüvvələrini təşkil edir.
Cəmiyyətin əsas və həlledici qüvvəsi istər-istəməz bir-biri ilə müəyyən münasibətlərə girən insanlardır. İnsanlar arasında maddi nemətlərin istehsalı, bölüşdürülməsi, mübadilə və istehlakı prosesində onların iradə və istəyindən asılı olmayaraq daxil olduqları münasibətlərə istehsal münasibətləri deyilir. Onlar daimi deyil, daim təkmilləşir və inkişafı birbaşa əlaqəli şəkildə həyata keçirilir
məhsuldar qüvvələr. Təşkilati-iqtisadi və sosial-iqtisadi münasibətləri fərqləndirmək lazımdır. İstehsalın təşkili prosesində, yəni əmək bölgüsü prosesində insanlar arasında təşkilati-iqtisadi münasibətlər inkişaf edir; onun kooperasiyası, təmərküzləşməsi, istehsalın mərkəzləşdirilməsi. İnsanlar arasında maddi nemətlərin istehsalı, bölüşdürülməsi, mübadiləsi və istehlakı ilə bağlı sosial-iqtisadi münasibətlər yaranır. Həlledici rolu istehsal vasitələrinin mülkiyyəti oynayır.

Mövzu haqqında daha çox Alətlər:

1. 13.1. Kənd təsərrüfatı istehsalı əmək və kapitalın tətbiqi üçün xüsusi sahədir
2. ARTIQ DƏYƏRİN KAPİTALA VƏ GƏLİRƏ PARÇA OLDUĞUNDA HANSI NÜSBƏNDƏN ASARAYIB YIĞIMIN ÖLÇÜSÜNÜ MÜƏYYƏN EDƏN HALLAR. İŞ QÜVVƏSİNİN İSTİSAM EDİLMƏSİ DƏRƏCƏLƏRİ.ƏMƏK MƏHSUL QÜVƏSİ. TƏTBİQ EDİLƏN KAPİTAL İLƏ İSTƏKİL EDİLƏN KAPİTAL ARASINDAKİ FƏRQİN ARTIRILMASI. AVANTAJLI KAPİTALIN MƏBQƏRİ
3. ^SOSİAL ƏMƏYİN MƏHSUL QÜVVƏSİNİN KAPITALİST İFADƏSİ KİMİ KAPİTALIN MƏHSULLUĞU]
4. [b) KAPITALİST İSTEHSAL SİSTEMİNDƏ MƏHSULLU ƏMƏK]
5. [b) RİKARDIN KApitalı Yığılmış ƏMƏK KİMİ TƏYİF ETDİYİNƏ QARŞI POLEMİKA. Birgə mövcud ƏMƏK KONSEPSİYASI. KEÇMİŞ ƏMƏYİN ƏHƏMİYYƏTİNİN QİYMƏTLƏNMƏSİ. İSTEHSAL HƏRƏKƏTİ İLƏ ƏLAQƏSİ ÜZRƏ Mövcud Sərvət]
6. [d) QODSKİNİN İŞÇİ ÜÇÜN SAĞLAMASI KAPİTALİSTİ TARAFINDAN “YAPMA” KONSEPSİYASINA QARŞI POLEMİKASI. QODSKKİNİN MİSYONU PAYTAHIN FETİŞLƏŞDİRİLMƏSİNİN ƏSL SƏBƏBLƏRİ1

Əmək vasitələri

Əmək vasitələri- insanın əmək obyektinə təsir etdiyi budur. Burada əsas rol əmək alətlərinə, mexaniki, fiziki və Kimyəvi xassələri insanın əmək məqsədinə uyğun istifadə etdiyi.

Daha çox Geniş mənada əmək vasitələrinə əməyin bütün maddi şəraiti daxildir onsuz bu (iş) görülə bilməz. Əməyin ümumi vəziyyəti yer və atmosfer (hava), iş şəraiti də sənaye binaları, tikililər, yollar və s.

Əmək vasitələri bölünə bilər aşağıdakı növlərə bölünür: 1. Təbii (təsərrüfat məqsədləri üçün istifadə olunan quru, şəlalələr, çaylar). 2. Konstruksiya və tikililərə, əl alətlərinə, mexaniki, avtomatik və s. bölünə bilən texniki əmək vasitələri (insan tərəfindən süni yaradılmış).

1. Bina və tikililər insanın yaratdığı müxtəlif əmək vasitələridir., iş şəraitinin yaxşılaşdırılmasına və alətlərdən istifadəyə töhfə vermək, məsələn, yollar, aerodromlar, bəndlər, keçidlər, binalar müxtəlif məqsədlər üçün, körpülər və s.

2. əl alətləri, yəni istifadəsi insanın yalnız fiziki gücünü tələb edənlər. Məsələn, mişar, çəkic, çisel, kəlbətin, tornavida və s. Əl alətlərindən əsasən dülgər, dülgər, zərgər, çilingər, radiotexnika quraşdırıcısı, ifaçı musiqiçi, cərrah, təmizlikçi və bir çox başqa mütəxəssislər kimi peşəkarlar istifadə edirlər.

3. Mexanik, dəzgahlar mexaniki sürücü ilə (nəqliyyat daxil olmaqla). Bu, məsələn, avtomobil, elektrik avtomobili, torna, freze maşını, elektrik yapboz, pnevmatik çəkic, elektrik qaldırıcı və bir çox başqaları. Belə əmək alətlərindən, məsələn, tokar, freze maşinisti, maşinist, elektromobil maşinisti, teplovoz və elektrovoz maşinisti, bir çox inşaatçılar, qüllə və avtokran maşinistləri, qazma qurğularının ustaları, qazmaçılar və digər peşələr.

4. Avtomatlaşdırılmış və avtomatik avadanlıq, eləcə də uzun və davamlı prosesləri təmin etmək üçün istifadə olunan avadanlıq. Bunlar müxtəlif avtomatik maşınlar və müəyyən məhsulların istehsalı üçün avtomatik xətlərdir, məsələn, dırnaq və ya bolt avtomatik maşın, avtomatik makaron istehsal xətti və s. Domna, ocaq xətti, qazanxanalar, pendir örtüyü üçün ərinti istehsalı üçün avadanlıq, ammonyak istehsalı üçün avadanlıq, neft emalı avadanlığı və s. Belə alətlərdən istifadə edir: polad istehsalçısı, aparat ustası, operator, printer, qazanxana operatoru, operator prokat dəyirmanları və ya istehsal xətləri və digər mütəxəssislər.

5. Yuxarıda sadalanan vasitələrə əlavə olaraq, adam öz əmək fəaliyyətiçox vaxt yalnız özlərini idarə edir şəxsi imkanlar az və ya heç bir istifadə ilə əlavə vəsait və ya düşünmə, davranış, səs, nitq, üz ifadələri və s. kimi yalnız funksional imkanlarından istifadə edən cihazlar. Belə vasitələrdən, məsələn, müəllimlər, pedaqoqlar, direktorlar, başqa rəhbərlər, məmurlar, deputatlar, aktyorlar, müğənnilər, nəyinsə müxtəlif təşkilatçıları və bir çox başqa mütəxəssislər istifadə edirlər.

Çünki sosial təkrar istehsalşəklində həyata keçirilir birgə fəaliyyətlər insanlar, biz ayırd edə bilərik onun iki tərəfi:

· insanların təbiətə münasibəti;

· istehsal prosesində insanlar arasında münasibət.

Birinci tərəf ictimai istehsal , insanların təbiətə münasibətini ifadə edən əmək prosesində zahiri şəkildə ifadə olunur.

iş insanla təbiət arasındakı bir prosesdir. Müasir anlayışda əmək, ehtiyaclarını ödəmək üçün təbiətin obyektlərini və qüvvələrini dəyişdirməyə yönəlmiş məqsədyönlü insan fəaliyyətidir. Əmək istehsal prosesinin əsasını təşkil edir.

Əsas əmək prosesinin elementləri bunlardır:

məqsədyönlü fəaliyyət kimi əmək;

əmək obyektləri

əmək vasitələri.

Həmçinin bax:

İstehsal amili kimi əməyi işçi qüvvəsindən fərqləndirmək lazımdır. iş- hər şeydən əvvəl proses, isə iş qüvvəsi - Bu insanın fiziki keyfiyyətlərinin və əqli qabiliyyətlərinin məcmusu və onun iş qabiliyyəti. Beləliklə, əmək işçi qüvvəsinin istehlak prosesidir.

Əmək prosesində insan təbiətin “əmək subyekti” adlanan müəyyən hissəsi üzərində hərəkət edir. Əmək mövzusu- insanın əməyi buna yönəldilir (birbaşa təbii material və ya artıq müəyyən emaldan keçmiş xammal).

İnsanın əmək obyektinə təsiri “əmək vasitələri”nin köməyi ilə həyata keçirilir. əmək vasitələri insanın özü ilə əmək obyekti arasında yerləşdirdiyi və onun bu obyektə təsirlərinin aparıcısı kimi çıxış edən əşya və ya əşyalar kompleksi deyirlər. Əmək vasitələri bölünür iki qrup: təbii və ya təbii (torpaq, meşə, su və s.) və insanlar tərəfindən yaradılmış və ya texniki (maşınlar, avadanlıqlar, binalar, qurğular).

Əmək obyektləri və əmək vasitələri kollektiv adlanır "istehsal vasitələri", onlar isə istehsalın maddi (obyektiv) amilini təşkil edirlər. İşçi qüvvəsi istehsalın şəxsi (subyektiv) amili kimi qəbul edilir. İstehsal vasitələri və insan işçi qüvvəsi təşkil edir məhsuldar qüvvələr.

Məhsuldar qüvvələr marksist siyasi iqtisadın əsas kateqoriyalarından biridir. İqtisadiyyatda bu kateqoriyanın təxmini analoqu “istehsal amilləri (resursları)”dır. Qeyd etmək lazımdır ki, marksist siyasi iqtisadda “iş qüvvəsi” üçün prioritet tanınırdı, iqtisadiyyatda – bütün istehsal amillərinin (əmək, kapital, torpaq) bərabərliyi təsdiq edilir.

İstehsal prosesində insanlar təkcə təbiətə təsir etmir, həm də bir-biri ilə müəyyən münasibətlərə girirlər. İstehsal, bölgü, mübadilə və istehlak prosesində insanların münasibətləri çağırdı sənaye əlaqələri.

sənaye əlaqələri təmsil edir mürəkkəb sistem, çünki istehsal tək bir akt deyil, müəyyən əmtəələrin birbaşa istehsalı, onların bölüşdürülməsi, mübadiləsi və istehlakının daim təkrarlanan prosesidir. Bu sahələrin vəhdətindən kənarda ictimai istehsal mövcud deyildir. İstehsal sferasında bölgü, mübadilə və istehlak predmeti olan məhsul yaradılır.

Beləliklə, ictimai istehsalın insanlar arasında münasibətləri əhatə edən ikinci tərəfi “istehsal münasibətləri” kateqoriyası ilə ifadə olunur.

İstehsal münasibətləri dialektik vəhdətdə, məhsuldar qüvvələrlə qarşılıqlı əlaqədədir. İctimai istehsalın ən mobil tərəfi məhsuldar qüvvələr. İnkişafın müəyyən mərhələlərində məhsuldar qüvvələr istehsal münasibətləri ilə ziddiyyət təşkil edir ki, bu da onların tormozuna çevrilir.

Məhsuldar qüvvələrin və istehsal münasibətlərinin məcmusudur istehsal üsulu. İstehsal üsulu və üstqurum (cəmiyyət və onlara uyğun gələn institutlar haqqında siyasi, hüquqi, fəlsəfi və başqa baxışlar) sosial-iqtisadi formasiyanı, cəmiyyət sistemini təşkil edir.